پایان نامه مقایسۀ اثر تصویرسازی توجه درونی و بیرونی بر اجرا و یادگیری یک تکلیف ردیابی

پایان نامه مقایسۀ اثر تصویرسازی توجه درونی و بیرونی بر اجرا و یادگیری یک تکلیف ردیابی

مقدمه

امروزه ورزش بخشی از زندگی مردم است. رقابت شدید برای بالارفتن از سکوهای افتخار و کسب مدال¬های رنگارنگ مسابقات جهانی و المپیک و بهره¬گیری از اثرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی این افتخارات موجب شده است که دولت ها و جوامع به¬طور گسترده¬ای برای تربیت و آماده¬سازی قهرمانان سرمایه گذاری کنند. همراه با افزایش توجّه به ورزش قهرمانی، علوم ورزشی نیز به کمک ورزشکاران آمده تا راه های بهبود اجرا و ربودن گوی سبقت از دیگران را برای آن¬ها هموارتر کند. یکی از زمینه های علوم ورزشی که در سال های اخیر موجب ارتقای کیفیّت اجرای ورزشکاران و ثبت رکوردهای بهتر و برتری آن ها در رقابت¬های ورزشی شده است، علم روان¬شناسی  است. روان¬شناسی ورزش از یافته¬های روان¬شناسی برای مطالعۀ رفتار حرکتی استفاده می¬کند و به یادگیری و اجرای حرکتی و اجرا توجّه دارد و عوامل روان شناختی مؤثر بر یادگیری و اجرای مهارت های حرکتی را بررسی می¬کند (عبدلی، 1384). به¬عبارت دیگر روان¬شناسی ¬ورزش یعنی به¬کار بردن نظریه¬های روان¬شناسی در زمینه¬های مختلف ورزش مانند مربی گری و آموزش، تا از تکنیک های ارزیابی روان-شناسی و راهبردهای مداخله¬ای برای کمک به افراد جهت نیل به اجرای برتر استفاده کند و به دلیل این که با تجزیه و تحلیل رفتار انسان در رشته های مختلف ورزشی در ارتباط است، بر جنبه های ذهنی اجرا متمرکز میشود. برنامۀ تمرین مهارت های روانی متوجّه همین هدف است. یادگیری کنترل انرژی روانی، تنظیم فشارهای روانی، مهارت های توجّه  و تدوین اهداف واقعی و در عین حال رقابتی، نه تنها در ورزش، بلکه در هر کوششی که برای رسیدن به موفقیّت صورت میگیرد، از مهارتهای مفید به-شمار می روند (عبدلی، 1384). امروزه در سطح بالای رقابتی، به¬دلیل برابر بودن سطح مهارت ورزشکاران، در نتیجه ورزشکاران به چیزی فراتر از تمرینات فشرده و تلاش های مستمر نیاز دارند که یکی از آن ها آمادگی روانی می باشد.

•  دستورالعمل کانون توجّه بیرونی: نوعی دستورالعمل آموزشی که توجّه اجراکننده را به سوی نتایج حرکت یا اثرات حرکت انجام گرفته، معطوف می¬کند (وولف، 2002). در این تحقیق تصویرسازی توجّه به حرکت هدف نوری، مورد نظر بوده است.

•  تکلیف ردیابی : تکلیفی که در آن اجراکننده، حرکت یک شیء را دنبال می¬نماید. در این تحقیق، آزمودنی یک هدف نوری متحرّک را در صفحه رایانه با سرعت 40 دور در دقیقه در ذهن خود تعقیب نموده است.

•  آزمون یـادداری : روشی است كـه بـرای تعیـین میزان وقوع یادگیری استفاده می‌شود. در این پژوهش، میزان حفظ اطلاعات دریافتی توسط فرد در طول 120 ثانیه و آزمون 40 دور در دقیقه در پس آزمون (یادداری فوری) و 72 ساعت بعد (یادداری تأخیری) پس از آخرین جلسه تمرین مورد اندازه¬گیری قرار گرفت.

•  دستگاه تعقیب سنج چرخان :¬ دستگاهی است كه برای سنجش هماهنگی چشم و دست مورد استفاده قرار می¬‌گیرد. این دستگاه با الگوبرداری از روی مشابه خارجی آن، ¬كه توسط شركت لافایت ساخته شده است، طراحی گردیده است.

فهرست

عنوان                                                                                                                           صفحه 

فصل اول: طرح تحقیق

مقدمه..................................................................................................................................... 2        

بیان مسئله.............................................................................................................................. 4

ضرورت و اهمیت تحقیق......................................................................................................... 6        

اهداف تحقیق......................................................................................................................... 8

فرضیات تحقیق....................................................................................................................... 8

محدودیت­های تحقیق.............................................................................................................. 9

واژه­ها و اصطلاحات............................................................................................................... 9

فصل دوم: مبانی نظری و ادبیات تحقیق

مقدمه..................................................................................................................................... 12

تعریف توجّه.......................................................................................................................... 12

تاریخچۀ توجّه........................................................................................................................ 13

نظریه­های توجّه...................................................................................................................... 14

کانون توجّه............................................................................................................................ 19

شیوه­های توجّه....................................................................................................................... 19

ویژگی­های توجّه..................................................................................................................... 20 

هوشیاری و توجّه.................................................................................................................... 21

توجّه­ انتخابی.......................................................................................................................... 22

توجّه و سطح مهارت............................................................................................................... 22

رابطه توجّه و سطح مهارت...................................................................................................... 22

رابطۀ توجه و اجرا................................................................................................................... 23

دستورالعمل­های آموزشی و توجّه.............................................................................................. 24

تصویرسازی ذهنی چیست....................................................................................................... 25

چگونگی انجام تصویرسازی ذهنی............................................................................................ 26

انواع تصویرسازی ذهنی........................................................................................................... 26

موارد استفاده از تصویرسازی ذهنی و آثار آن.............................................................................. 29

نظریه­های تصویرسازی ذهنی.................................................................................................... 31

شیوه­های توسعۀ برنامه تمرین تصویرسازی ذهنی........................................................................ 38

کاربردهای تصویرسازی ذهنی................................................................................................... 39

افزایش مهارت­های روان­شناختی............................................................................................... 39

تحقیقات مربوط به توجّه.......................................................................................................... 41

تحقیقات مربوط به تصویرسازی ذهنی....................................................................................... 53 

تحقیقات مربوط به تصویرسازی کانون توجّه.............................................................................. 62

نتیجه­گیری.............................................................................................................................. 64 

فصل سوم: روش تحقیق

مقدمه..................................................................................................................................... 67

روش تحقیق........................................................................................................................... 67

جامعه و نمونۀ آماری............................................................................................................... 67

متغیّرهای تحقیق..................................................................................................................... 67

ابزار اندازه­گیری و روش جمع­آوری اطلاعات............................................................................. 68  

روش اجرای تحقیق................................................................................................................. 72

روش آماری و شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات............................................................................ 75 

تجزیه و تحلیل اطلاعات و یافته­های تحقیق فصل چهارم:

مقدمه..................................................................................................................................... 77

توصیف داده­ها........................................................................................................................ 78

آزمون فرضیۀهای آماری.......................................................................................................... 80

فرضیۀ اول.............................................................................................................................. 80

فرضیۀ دوم............................................................................................................................. 81

فرضیۀ سوم............................................................................................................................. 82

فرضیۀ چهارم.......................................................................................................................... 83

فرضیۀ پنجم............................................................................................................................ 84

فرضیۀ ششم........................................................................................................................... 85

فصل پنچم: بحث ونتیجه­گیری

مقدمه..................................................................................................................................... 87

نتایج تحقیق............................................................................................................................ 87

بحث ونتیجه­گیری داده­های تحقیق............................................................................................ 88

پیشنهادات پژوهشی................................................................................................................ 91

پیشنهادات آموزشی................................................................................................................. 91 

فهرست جداول                                                                                                        صفحه

جدول 1-3 : نوع فعالیت­های گروه­های سه­گانه پژوهش............................................................. 73

جدول 2-3 : طرح کلّی روش اجرای تحقیق.............................................................................. 74

جدول 1-4 : اطلاعات توصیفی گروهها در تکلیف ردیابی.......................................................... 78

جدول 2-4 : اختلاف نمرۀ پیش­آزمون و پس­آزمون گروه تصویرسازی توجّه درونی در مرحلۀ

فراگیری................................................................................................................................. 80

جدول 3-4 : اختلاف نمرۀ پیش­آزمون و پس­آزمون گروه تصویرسازی توجّه بیرونی در مرحلۀ

فراگیری................................................................................................................................. 81

جدول 4-4 : نمرۀ تفاضل پیش­آزمون از پس­آزمون گروه­های سه­گانه............................................. 82

جدول 5-4 : اختلاف نمرۀ پس­آزمون و آزمون یادداری گروه تصویرسازی توجّه درونی در

مرحلۀ یادداری....................................................................................................................... 83

جدول 6-4 : اختلاف نمرۀ پس­آزمون و آزمون یادداری گروه تصویرسازی توجّه بیرونی در

مرحلۀ یادداری....................................................................................................................... 84

جدول 7-4 : نمرۀ تفاضل پس­آزمون از آزمون یادداری گروه­های سه­گانه....................................... 85 

فهرست نمودارها                                                                                                     صفحه 

نمودار 1-4 : نمودار میانگین سن آزمودنی­ها در گروه­های سه­گانه................................................. 79

نمودار2-4 : نمودار میانگین نمرۀMIQ _R  آزمودنی­ها در گروه­های سه­گانه................................ 79

نمودار3-4 : اختلاف نمرۀ پیش آزمون و پس آزمون گروه تصویرسازی توجه درونی در مرحلۀ

فراگیری................................................................................................................................. 80

نمودار 4-4 : اختلاف نمرۀ پس­آزمون وآزمون یادداری گروه تصویرسازی توجّه درونی در مرحلۀ

یادداری................................................................................................................................. 81

نمودار 5-4 : اختلاف نمرۀ پیش آزمون و پس آزمون گروه تصویرسازی توجه بیرونی در مرحلۀ

فراگیری................................................................................................................................. 82

نمودار 6-4 : اختلاف نمرۀ پس­آزمون وآزمون یادداری گروه تصویرسازی توجّه بیرونی در مرحلۀ

یادداری................................................................................................................................. 83

نمودار 7-4 : رونـد پـیشرفت گـروه‌ها در طی مراحل پیش­آزمون و پس­آزمون در تکلیف ردیابی..... 84

نمودار8-4: رونـد پـیشرفت گـروه‌ها در طی مراحل پس­آزمون و ­آزمون یادداری در تکلیف ردیابی.. 85 

فهرست شکل­ها                                                                                                     صفحه

 شکل 1-2 : استفاده از توجّه در مراحل مختلف پردازش بر اساس تئوری­های مختلف تک­کانالی..... 16

شکل 2-2 : مقدار بالقوۀ منابع پردازش و ساختار آن­ها از منابع پردازشی در توجّه ویکنز و

همکاران 1984..................................................................................................................... 18

شکل 1-3 : صفحۀ نمایش نرم­افزار با امکانات مربوط................................................................. 69

شکل 2-3 : وارد کردن مشخصات فردی آزمودنی­ها................................................................... 69

شکل 3-3 : مشخصات کامل آزمون ایجاد شده........................................................................... 70

شکل 4-3 : ایجاد مراحل مختلف (فراگیری، یادداری) ............................................................... 70

شکل 5-3 : اجرای آزمون و نتیجۀ پایانی آن.............................................................................. 71

شکل 6-3 : انتقال و ذخیرۀ اطلاعات به­دست آمده در نرم­افزا....................................................... 71

شکل 7-3 : تصویر دستگاه تعقیب­سنج...................................................................................... 72